27 kwietnia 2012

B. Wiker - Dziesięć książek, które zepsuły świat. Ponadto pięć innych, które temu dopomogły

Jak mówi notatka na końcu książki, Benjamin Wiker to amerykański etyk, który w swoim dorobku ma już kilka pozycji o charakterze raczej filozoficznym. Na podstawie ich tytułów można wnioskować, że pisarz interesuje się głównie teoriami Darwina oraz ateizmem. Wpływ jego zainteresowań widoczny jest w najnowszej książce, wydanej w lutym 2012 roku.

Dziesięć książek, które zepsuły świat. Ponadto pięć innych, które temu dopomogły to zbiór analiz, w których autor tłumaczy, jak poszczególne pozycje literackie, wydawane na przestrzeni wieków, wpłynęły na moralność świata. Wiker bierze na warsztat takie utwory jak Książę Machiavellego, Mein Kampf Hitlera, czy też naukowe publikacje Darwina.

Książkę przeczytałam już jakiś czas temu, ale szczerze mówiąc, nadal nie wiem, co o niej napisać. Jest zupełnie inna, niż pozycje, po które zwykle sięgam. Nie ma tu porywającej fabuły, zaskakującego zakończenia ani intrygujących bohaterów. Ciężko więc nazwać ten utwór powieścią. To raczej długi etyczno-filozoficzny wywód, składający się z ułożonych w porządku chronologicznym, kilkustronowych analiz poszczególnych tekstów, opatrzonych subiektywnym komentarzem autora. Książka jest napisana przystępnym językiem, który nie ma nic wspólnego z patetycznym stylem, zwykle charakteryzującym tego typu literaturę. To się liczy na plus.

Na początku czytałam z zaciekawieniem. Zastanawiałam się, jakie wnioski wysnuje autor, o co oskarży znane nazwiska i jakie sekrety wiekowych tekstów odkryje przed czytelnikami. Wraz z upływem stron, zaczęłam jednak odnosić wrażenie, że cała książka to zapętlona krytyka dwóch czy trzech nurtów myślowych minionych wieków. Powtarzane kilkakrotnie argumenty, nawet w stosunku do różnych przytaczanych tekstów, stały się w końcu nużące. Mimo tego, muszę jednak przyznać, że część książki okazała się całkiem ciekawa. Niejeden czytelnik na pewno zostanie uświadomiony w wielu kwestiach, dotyczących samych autorów, m.in. Hitlera, Lenina, czy też Freuda, ale także pozna niuanse historyczne.

Podsumowując, wrażenie, jakie wywarła na mnie książka, jest właściwie nijakie. Z jednej strony, trochę się z nią męczyłam i podczas lektury tęsknie spoglądałam na powieści, czekające na swoją kolej. Z drugiej jednak strony, tematyka jest dosyć interesująca, gdzieniegdzie z treści można wyłowić ciekawostki, a język nie jest ciężki i nużący. Myślę, że to dobra pozycja dla osób, które interesują się literaturą w ogólnym ujęciu - ponieważ wzbogaca wiedzę o klasycznych tekstach, które każdy wykształcony człowiek powinien znać, a przynajmniej orientować się, czego dotyczą. Nie polecam, ale też nie odradzam.

18 kwietnia 2012

M. Vargas Llosa - Pochwała macochy

Po poprzednim, bardzo udanym spotkaniu z twórczością Mario Vargasa Llosy, bardzo chciałam przeczytać którąś z innych jego książek. Nie tylko dlatego, że słyszałam wiele pochlebnych opinii o jego twórczości, ale także ze względu na to, że w 2010 roku peruwiański pisarz został uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury. W mojej głowie zagościło więc pytanie, jakie książki trzeba pisać, żeby we współczesnych czasach zostać docenionym. Liczyłam, że zapoznanie się z dorobkiem Llosy da mi odpowiedź.

Pochwała macochy opowiada o wspólnym życiu don Rigoberta, jego syna Fonsito oraz jego drugiej żony - doni Lukrecji. Rodzina wiedzie wygodne, spokojne życie w nieokreślonym miejscu i nieokreślonych, ale raczej współczesnych czasach. Małżonkowie są ze sobą szczęśliwi, głównie z powodu bujnego pożycia seksualnego, które jest źródłem ich radości. Lukrecja pragnie jednak być nie tylko wzorową małżonką, ale także idealną macochą dla małego Fonisto. Stara się więc zaskarbić sobie uczucia chłopca.

Tę powieść powinno się spalić.
Nie czytaj jej. Odłóż z powrotem na półkę.
Jest zbyt rozpasana, perwersyjna i wyuzdana.*
To fakt. Ta krótka powieść niejednego czytelnika mogłaby naprawdę zgorszyć. Dlaczego? Dlatego, że jej fabuła kręci się głównie wokół seksu i fizyczności człowieka. Chciałoby się powiedzieć - ot, większość współczesnych romansów kręci się wokół seksu. Ale w tym przypadku jest trochę inaczej. O ile wątek małżeńskiego pożycia don Rigoberta i doni Lukrecji raczej nikogo nie zdziwi, to już relacje macochy i małego pasierba dla niejednego czytelnika mogą okazać się zbyt odważne, a może nawet niesmaczne. Podobne odczucia mogą budzić szczegółowo (czasem aż do bólu) opisane sceny, w których don Rigoberto dokonuje czynności higienicznych. Niemniej jednak, trzeba przyznać, że Llosa tak skomponował akcję, iż trudno oderwać się od czytania. Od początku historii przeczuwamy, że coś się stanie. Coś niezwykłego, coś strasznego, coś dziwnego... Co dokładnie? Tego nie wiemy. Ale pobudzona ciekawość pcha nas przez kolejne strony ku zakończeniu. Pozornie, czytamy o wydarzeniach, które kojarzą nam się ze spokojnym codziennym życiem i raczej nie są dynamiczne. A mimo to, fabuła ewoluuje szybko. Co jakiś czas przerywają ją opisy zamieszczonych w książce obrazów. Są one związane z opisaną historią i oczywiście, nacechowane silnym erotyzmem. Trzeba jednak przyznać, że autor patrzy na znane dzieła sztuki w sposób nowatorski oraz interesujący. Język zastosowany w powieści jest bardzo plastyczny, uwalnia wyobraźnię czytelnika, który, chcąc nie chcąc, dokładnie widzi obrazy podsuwane przez przewrotnego pisarza.

Najmocniejszym atutem książki jest zakończenie. Dla mnie cała konstrukcja fabuły i rozwiązanie akcji okazały się zaskakujące i zupełnie nieprzewidywalne. Miałam nawet wrażenie, że Llosa umyślnie spłatał czytelnikom psikusa - naszpikował historię takimi rzeczami, które skutecznie zajmowały ich myśli podczas lektury, aby na koniec odkryć szokującą (przynajmniej według mnie) prawdę. Częściowo, ten zabieg utwierdził mnie w przekonaniu, że peruwiański literat ma naprawdę przewrotną wyobraźnię, na tyle nietuzinkową, żeby nagrodzić ją Noblem. Poza tym, zakończenie ujawnia też bardzo ważny aspekt psychologiczny, który na pierwszy rzut oka jest ukryty i nie odgrywa aż tak dużego znaczenia. Dopiero kiedy czytelnik odrzuci pozory i odkryje rzeczywistość, w pełni doceni misterną intrygę, jaką uknuł Llosa rękami jednego ze swoich bohaterów.

Dochodząc do momentu, kiedy powinnam przedstawić moją subiektywną ocenę, nadal nie jestem do końca pewna, co napisać. Pochwała macochy niewątpliwie wywarła na mnie ogromne wrażenie, głównie z powodu wyżej wspomnianych walorów. Czytałam zachłannie, z ogromną ciekawością i ogólnie uważam lekturę za przyjemną. Zdaję sobie jednak sprawę, że ze względu na treści erotyczne, wielu czytelników może ocenić tą pozycję bardzo negatywnie. Osobiście, myślę, że to, co prezentuje nam w tym temacie Llosa, w gruncie rzeczy nie jest takie złe. Nie raz czytałam o gwałtach, seksualnym wykorzystywaniu i w porównaniu z tym, opisy małżeńskiej, nawet trochę wyuzdanej miłości wydają mi się do przyjęcia. Jeśli chodzi o macochę i pasierba - te sceny trochę mnie zaniepokoiły, ale również mogło być gorzej. Podsumowując, myślę, że ta pozycja na pewno zainteresuje niejednego miłośnika niebanalnych historii. Polecam ją, bo przecież nie trzeba jej lubić ani podziwiać, ale na pewno warto ją znać. Choćby po to, żeby wiedzieć, za co dostaje się Nobla. ;)

* cytat z opisu wydawnictwa z okładki.


Ta recenzja została nagrodzona w konkursie na najlepszą recenzję września 2012 na stronie internetowej wydawnictwa Znak

14 kwietnia 2012

M. Gutowska-Adamczyk - Cukiernia pod Amorem. Hryciowie

No i nastał w końcu ten dzień, kiedy przyszło mi pożegnać się z Cukiernią pod Amorem. Nie ukrywam, że szkoda mi kończyć lekturę tej serii, bo przywiązałam się do bohaterów i wciągnęłam w historię. Mam jednak nadzieję, że to nie jest moja ostatnia przygoda z twórczością Małgorzaty Gutowskiej-Adamczyk. Autorka ma na koncie wiele innych powieści, a oprócz tego, pracuje nad historią Róży Wolskiej, dobrze znanej miłośnikom gutowskiej sagi. Tak więc, okazji mam wiele, trzeba z nich tylko skorzystać! :)

Trzytomowy cykl zamyka Cukiernia pod Amorem. Hryciowie. Tytuł zdradza, że tym razem poznajemy nie tylko dalsze losy Celiny, Waldemara oraz Igi Hryciów, ale także dowiadujemy się, jak nestorka rodu spędziła swoją młodość, przypadającą na czasy II wojny światowej i jakie życie wiodła po niej, jak udało jej się przejąć cukiernię i przywrócić jej świetność. Pojawiają się także powiązane wątki, które znamy z poprzednich części - hrabiego Tomasza Zajezierskiego, który wkracza w podeszły wiek; Adama Toroszyna, walczącego o niepodległość ojczyzny oraz jego matki, Grażyny, której wojna nie oszczędzała.

Autorce serii należą się ogromne brawa! Do samego końca stworzona przez nią opowieść utrzymuje wysoki poziom. Wątki obyczajowe i miłosne w trzeciej części w dalszym ciągu dynamicznie ewoluują i obfitują w zwroty akcji, jednym słowem skutecznie przykuwają uwagę czytelnika. Na dodatek, świadomość, że już za kilkaset stron poznamy zakończenie tej historii, sprawia, że nie sposób oderwać się od lektury. Dramatyczne wydarzenia, dla których tłem jest przepełniona okrucieństwem II wojna światowa, budzą w czytelniku silne uczucia - wzruszenie, czasem smutek, litość dla prześladowanych bohaterów i podziw dla tych, którzy pokonują trudy wojennej codzienności. Muszę też przyznać, że Gutowska-Adamczyk bardzo przyzwoicie zakończyła historię - wszystkie wątki rozwiązują się w sposób logiczny i łączą się w całość, nie natrafiamy na niedociągnięcia, czy niedopowiedzenia. Odniosłam jednak wrażenie, że autorka z rozmysłem zostawiła sobie otwartą furtkę do kontynuacji cyklu... W tej książce, ze względu na bardziej współczesny czas akcji, nie pojawia się już staropolskie słownictwo, jednak zastosowany język nadal buduje specyficzną atmosferę minionych lat.

Bardzo ważną rolę odgrywa w Cukierni pod Amorem. Hryciach tło historyczne. Determinuje ono losy rodziny, a więc aktywnie kształtuje fabułę. Warto też zauważyć, że autorka daje czytelnikom szansę przyjrzenia się temu kluczowemu dla polskiej historii konfliktowi zbrojnemu z zupełnie nowej perspektywy. Zwykle ze szkoły wynosimy jedynie pobieżną znajomość przebiegu wojny, zapamiętujemy kilka najważniejszych nazwisk i nie drążymy tematu. Dzięki lekturze tej powieści, możemy spojrzeć na nią oczami zwykłych, młodych ludzi, którzy mieli niefart żyć w tych niespokojnych czasach. Dowiadujemy się, jak Polacy reagowali na prześladowania Żydów, wśród których nierzadko byli ich najbliżsi przyjaciele, mamy szansę zrozumieć, jak naziści wykorzystywali osoby publiczne do realizacji swoich celów propagandowych, jak obchodzili się z polską własnością. Niejako odczuwamy całe to okrucieństwo, bo przecież na naszych oczach wojna doświadcza bohaterów, z którymi czujemy się w pewien sposób związani. Na mnie ten aspekt książki zrobił ogromne wrażenie. Autorce udało się opisać życie w wojennej codzienności bardzo realistycznie, w taki sposób, że lektura zmusza czytelnika do przemyślenia pewnych spraw.

Podsumowując, przypomnę, że dwie poprzednie części serii również wzbudziły mój entuzjazm. Rozpoczynając lekturę tomu pierwszego, spodziewałam się tylko spokojnej opowieści o znakomitym polskim rodzie szlacheckim i jego potomkach. Okazało się jednak, że elementy obyczajowe, miłosne intrygi to tylko część ze złożonej, bogatej, dynamicznej fabuły, którą proponuje nam Gutowska-Adamczyk. Cukiernia pod Amorem. Hryciowie w piękny, porywający sposób zamyka historię Zajezierskich, Cieślaków i ich potomków. Dostarcza czytelnikowi zarówno dużo emocji, jak i historycznych ciekawostek dotyczących Polski, której większość z nas już nie zna lub nie pamięta. Gorąco polecam tom trzeci, ale i całą serię. Myślę, że doceni ją każdy, kto lubi porządną, wielowymiarową literaturę.

***

Na zakończenie trochę prywaty. :) 
Po pierwsze, zapraszam Was do wzięcia udziału w ankiecie dotyczącej serii Cukiernia pod Amorem. Można ją znaleźć na facebookowym fanpage'u mojego bloga.

Po drugie, rozpoczęłam przygodę z audiobookami. Jak widać na pasku bocznym, obecnie słucham książki Jeden dzień Davida Nichollsa. Jeżeli ją skończę, to na pewno napiszę o niej kilka słów, ale raczej nie będzie to pełnowymiarowa recenzja. Prawdopodobnie, zamieszczę krótki komentarz i ocenę. Zobaczymy, jak to w praniu wyjdzie. :)

Pozdrawiam! :)

10 kwietnia 2012

M. Gutowska - Adamczyk - Cukiernia pod Amorem. Cieślakowie

Kilka luźniejszych dni i kolejny tom Cukierni pod Amorem za mną. Kontynuując opowieść, poszperałam jeszcze co nieco o autorce i ogólnie o cyklu, i wpadłam na ciekawego bloga. Można na nim znaleźć linki do wielu wywiadów z polską pisarką, która odpowiada na pytania intrygujące czytelników. Nie będę Wam odbierać przyjemności odkrywania tych małych tajemnic, więc tylko gorąco polecam poczytanie tych artykułów. :)

Cukiernia pod Amorem. Cieślakowie jest kontynuacją poprzedniej części. Tak więc, wielowątkowa fabuła biegnie dalej. Współcześnie, czyli w roku 1995, śledzimy losy Hryciów. Dowiadujemy się, jak Iga radzi sobie z nową sytuacją miłosną ojca, a także, czy udaje jej się wyjaśnić tajemnicę rodzinnego pierścienia. Jednocześnie, wątek historyczny, obejmujący pierwszą połowę XX wieku, opowiada o dalszych dziejach rodu Zajezierskich i ich potomków. Poznajemy więc dorosłe życie przebojowej Grażyny Toroszyn oraz polskie losy Paula Connora.

Zawsze, kiedy sięgam po serię, obawiam się, że kolejne części nie dorównają pierwszemu tomowi. Tym razem jestem miło rozczarowana! Historia przedstawiona w drugiej książce okazała się równie dobra, jak jej poprzedniczka. Coraz liczniejsze wątki obyczajowe tworzą prawdziwą sagę, która wciąga czytelnika. Magnetyzm powieści jest tym większy, że koniecznie chcemy się dowiedzieć, co się stało z bohaterami, których poznaliśmy w poprzednim tomie. Jak potoczyły się ich losy? Czy mają dzieci? Jaki jest ich związek z Hryciami? Tak więc, kiedy już zasiądziemy do lektury, to naprawdę trudno się oderwać. Na dodatek, Gutowska-Adamczyk po raz kolejny naszpikowała swój utwór niespodziewanymi wydarzeniami, miłosnymi intrygami i głęboko skrywanymi tajemnicami. Dzięki temu, nasza ciekawość jest ciągle pobudzana, akcja staje się dynamiczna - sami nie wiemy, kiedy przelatuje ponad 400 stron opowieści. Ponownie pochwalę oryginalnie zastosowany przez autorkę, bogaty język, który nie tylko idealnie oddaje atmosferę dawnych lat, specyficznych środowisk (takich jak warszawska socjeta, czy też społeczność Zajezierzyc), ale także jest poprzetykany obcojęzycznymi zwrotami. Nie brak mu też humoru sytuacyjnego, który naprawdę mnie rozbawił.

Tym razem, wątek historyczny był faworyzowany przez autorkę, przez co zwrócił moją uwagę. Spodobało mi się, w jaki sposób zostały opisany zmiany, zachodzące w Polsce i na świecie, zarówno społeczne, kulturalne, gospodarcze, jak i te, które przyniosła wojna. Wielką przyjemność sprawiło mi zwiedzanie dawnej Warszawy (w której obecnie mieszkam - mogę więc wyobrazić sobie miejsca, które mijam w codziennym biegu) oraz poznawanie jej charakteru, pełnego szyku i elegancji. Za sprawą Grażyny Toroszyn, zdobyłam pojęcie o tym, jak rozwijała się stołeczna scena teatralna, jakie życie wiodły ówczesne gwiazdy. Zaintrygowała mnie również osobista przemiana bohaterki. Wychowana w Zajezierzycach na kolejną dziedziczkę rodowego tytułu hrabiowskiego, okazała się być nad wyraz wyzwolona, zdecydowanie inna, niż jej matka i ciotka. Autorka na jej przykładzie pokazała bardzo ważną zmianę mentalności, jaka w latach 20. XX wieku zaszła w społeczeństwie, a której pokłosie widoczne jest do dziś. Muszę przyznać, że aspekt historyczny w tym tomie podobał mi się w równym stopniu, co fikcyjna fabuła powieści.

Na koniec czas na moich faworytów wśród nowych bohaterów. Na miejscu pierwszym uplasowała się wspominana już Grażyna, która, chcąc nie chcąc, jest główną bohaterką wątku historycznego. Dużą sympatią zapałałam też do Wiktora i Adama (ale nie będę pisać, kim są ci panowie, bo zdradzę zbyt dużo). O dziwo, nie przypadł mi do gustu żaden z Cieślaków, a patrząc po tytule, wydawałoby się, że to oni powinni zdominować drugą część cyklu...

Cukiernia pod Amorem. Cieślakowie to zdecydowanie bardzo porządna kontynuacja. Nie mam się do czego przyczepić, pozostaje mi więc szczerze przyznać, że jej lektura sprawiła mi dużo przyjemności. Urok tej powieści na pewno docenią podobni do mnie miłośnicy historii. Myślę jednak, że lekka, ale niezmiernie ciekawa fabuła obyczajowa również przyciągnie wielu czytelników. Polecam książkę, zwłaszcza na nadchodzące (mam nadzieję) wiosenne popołudnia, a sama rozpoczynam czytanie części trzeciej - niestety, ostatniej.

7 kwietnia 2012

Wesołego Alleluja!



Z okazji nadchodzącej Wielkanocy życzę wszystkim moim czytelnikom radosnych, zdrowych dni świątecznych, spędzonych z najbliższymi, w zadumie nad tajemnicą Zmartwychwstania. A oprócz tego - pyszności na świątecznym stole, mokrego Śmigusa-Dyngusa oraz przynajmniej kilku wolnych chwil, które będzie można spędzić na lekturze. :)

5 kwietnia 2012

M. Gutowska-Adamczyk - Cukiernia pod Amorem. Zajezierscy

Książki z cyklu Cukiernia pod Amorem właściwie od dnia wydania stają się bestsellerami. Być może tajemnica sukcesu tkwi w fakcie, że autorka - Małgorzata Gutowska-Adamczyk - oparła ich fabułę na historii prawdziwej, związanej z jej własną rodziną. Pisarka przyznała, że pomysł na książkę narodził się z fascynacji do cukierni, którą prowadziła jej ciotka. Trzeba przyznać, że był to pomysł trafny - o powszechnym uwielbieniu dla opowieści może świadczyć chociażby ilość pozytywnych komentarzy pod moją notką stosikową!

Pierwsza część cyklu nosi tytuł Cukiernia pod Amorem. Zajezierscy. Jej fabuła biegnie dwutorowo. W czasach współczesnych śledzimy losy Celiny, Waldemara i Igi Hryciów, którzy w małym mazowieckim Gutowie prowadzą tytułową cukiernię. Ich życie jest raczej spokojne i uporządkowane. Lato 1995 roku przynosi jednak wydarzenia, które skłaniają Igę do zagłębienia się w dawne, rodzinne dzieje. Jednocześnie, poznajemy burzliwą, pełną romansów, sekretów i tragedii historię rodu Zajezierskich - najznamienitszych hrabiów w okolicy, żyjących na przełomie XIX i XX wieku.

Cukiernia pod Amorem nie mogła mi się nie spodobać. Zwłaszcza, że tuż po rozpoczęciu lektury, strona po stronie, otwierały się przede mną coraz to nowe wątki, pojawiali się kolejni bohaterowie, nieznane miejsca... Fabuła okazała się niezwykle bogata, ale też dopracowana w najmniejszych szczegółach. Każdy wątek miał swoje znaczenie, wciągał tak, że kiedy kończył się rozdział, nie mogłam doczekać się chwili, gdy autorka znowu do niego wróci. Akcja powieści jest dynamiczna, ale, co ciekawe, nie ze względu na dużą ilość niespodziewanych wydarzeń, choć i tych nie brakuje. Nawet zwykłe interakcje międzyludzkie, dialogi, drobne romanse i miłosne zagrywki bohaterów nie nużą, a wręcz przeciwnie - są ważną częścią opowieści, niejednokrotnie wywołującą wypieki na twarzy czytelnika. Ogromną zaletą książki jest umiejętnie dobrany przez autorkę język. Jest lekki, przyjemny, trafiający do współczesnego czytelnika, ale jednocześnie świetnie oddaje charakter epoki, w której żyli Zajezierscy. Odpowiedni klimat tworzą wplecione do opisów staropolskie słowa, a także dialogi prowadzone po rosyjsku lub francusku - czyli w językach, których dawniej często używano. Jedynym minusem lektury była dla mnie niezachowująca chronologii narracja. Mnogość wątków i wydarzeń, na dodatek opisanych bez zachowania kolejności, może czasem wzbudzić konsternację, zwłaszcza, kiedy nie przyjrzymy się dacie rozpoczynającej każdy rozdział.

Duże wrażenie zrobili na mnie sami bohaterowie. Gutowska-Adamczyk stworzyła prawdziwy kalejdoskop osobowości. Szczerze ją za to podziwiam, bo każda postać jest bardzo dokładnie opisana, co pozwala czytelnikowi z łatwością ją sobie wyobrazić oraz wyrobić sobie na jej temat zdanie. Spodobali mi się zwłaszcza bohaterowie wątku historycznego, bo nie tylko stanowili barwny element powieści, ale też dostarczali ciekawych informacji o dawnych polskich obyczajach i o tym, jak ludzie różnego pochodzenia, o różnym statusie społecznym i majątkowym odbierali otaczającą ich rzeczywistość i wydarzenia historyczne. Osobiście, najbardziej polubiłam Igę Hryć, za jej zaradność i bystrość; Barbarę Zajezierską za wspaniały, silny charakter oraz szczerą dobroć; Mariannę Blatko za... chyba po prostu było mi jej szkoda. I, mimo wszystko, spodobała mi się postać Tomasza Zajezierskiego, myślę, że przez całokształt.

Podsumowując - Cukiernię pod Amorem. Zajezierskich polecam wszystkim, a zwłaszcza wielbicielom wielotomowych opowieści o wielkich rodach, snutych na tle historii. Mnie urzekła specyficzna atmosfera szlacheckiego dworu, tajemnice i intrygi oraz nietuzinkowi bohaterowie. I muszę przyznać, że tej książki się nie czyta - ją się chłonie, z każdą stroną wsiąkając coraz bardziej w jej fikcyjny, ale nad wyraz rzeczywisty świat. Ja nie chcę jeszcze go opuszczać, dlatego od razu zabieram się za drugą część serii.